Σαντιάγο Ρονκαλιόλο – Αναμνήσεις μιας κυρίας (Καστανιώτης)

Κεντρική Αμερική, Λατινική Αμερική, λογοτεχνία και κουλτούρα, έννοιες ανεκτίμητες και στενά συνδεδεμένες. Μυθιστόρημα μυθοπλασίας με ήρωες μια εποχή και μια τάξη που χάθηκαν, αλλά στην πορεία της ζωής τους, διέγραψαν πορεία εκθαμβωτική, γεμάτη ανατροπές και συγκρούσεις με την ανερχόμενη τάξη των νεόπλουτων και των στρατιωτικών στις χώρες της Λατινικής Αμερικής.

 

Μια γηραιά πλέον κυρία στη δύση της ζωής της. Γόνος καλής οικογένειας του Αγίου Δομίνικου, η Ντιάνα Μινέτι, αποφασίζει τη συγγραφή των απομνημονευμάτων της. Όσο αδιάφορο και αν ακούγεται, μια κυρία μεγαλωμένη στα σαλόνια της καλής κοινωνίας, με χοροδιδασκάλους, καλούς τρόπους, να αφηγείται τη ζωή της, είναι πηγή ζωής και οικονομικής μετάγγισης για τον νεαρό Περουβιανό, εν δυνάμει, συγγραφέα. Ο νεαρός έχει έρθει στη Μαδρίτη, πατρίδα των απανταχού Λατινο-Αμερικανών με όνειρα. Εγκαταλείποντας μια ζωή δημόσιου υπάλληλου και την ανάλογη ασφάλεια και μετριότητά της, στο Περού αποφασίζει σε αντίστροφη πορεία από τους εξερευνητές που έφεραν τους  Ισπανούς στο Νέο Κόσμο, να αναζητήσει την καταξίωση, μέσα από ένα Μετεκπαιδευτικό πρόγραμμα πανεπιστημίου στη Μαδρίτη. Ο δρόμος δύσκολος, με στερήσεις, όταν το επίδομα και οι οικονομίες του, εξανεμίζονται. Η γνωριμία με τη Βραζιλιάνα  μαρξίστρια σπουδάστρια Πάουλα είναι ερωτική αλλά και καταστρεπτική. Η ίδια, άθελα της, του καταστρέφει πιθανά συμβόλαια με παραγωγούς ταινιών, για επίδοξα σενάρια, με τη ρητορική της υπέρ των καταπιεσμένων όλου του κόσμου. Ο αγώνας για την καταξίωση, μετατρέπεται σε αγώνα για την επιβίωση, για την υπηκοότητα, έστω και προσωρινά, αλλά εκεί που όλα διαφαίνονται σκοτεινά σαν νύχτα σε Σουηδικό δάσος στο βαθυχείμωνο, η πρόσκληση της γηραιάς κυρίας, της Μινέτι, για συνάντηση θα ανατρέψει τα γεγονότα. Η αφορμή, η γηραιά κυρία είναι φίλη μιας Περουβιανής αριστοκράτισσας, θείας του νεαρού συγγραφέα και της  έχει μιλήσει για τις δυνατότητες του ως βιογράφου σε κάποιο δείπνο στη Λίμα, .

Η πρώτη επαφή στο Παρίσι, για τον νεαρό, με όλα τα έξοδα πληρωμένα από τη Μινέτι, θα είναι ταυτόχρονα δοκιμασία προς έγκριση και ζύγισμα των δύο χαρακτήρων. Η δουλειά θα του ανατεθεί. Εκείνος θα περάσει ένα σαββατοκύριακο στο Παρίσι, ξανασμίγοντας, με την παλιά του φιλενάδα από το Μεξικό και η ζωή του θα πάρει νέα τροπή.

Έχει πλέον αποκτήσει την κότα με τα χρυσά αυγά ή έτσι νομίζει. Η γνωριμία με μια κυρία του παλιού κόσμου, με μια οικογένεια, που στο ξεδίπλωμα της ιστορίας αποδεικνύεται, να έχει επαφές με τον Τρουχίλιο, το Ιταλικό φασιστικό κόμμα, τις Αμερικάνικες μυστικές υπηρεσίες , μέχρι να καταλήξει στην Κούβα του Μπατίστα και αργότερα του Κάστρο και την Αμερικάνικη μαφία, θα αποδειχτεί διαφωτιστική για αυτόν. Ταυτόχρονα και ενώ παρακολουθούμε μια εκπληκτική αφήγηση-αναπαράσταση της ιστορίας των στρατιωτικών πραξικοπημάτων που ταλάνισαν τα μεγάλα νησιά της Λατινικής Αμερικής, παρακολουθούμε και την ενηλικίωση και αλλαγή μίας γυναίκας από κοριτσάκι, δίχως γνώμη, κόρη των γονιών της σε μια γυναίκα, που ζει και παίζει με τους όρους, της υψηλής κοινωνίας, των δεκαετιών του 40 κ του 50, με ηθικές αναστολές, μόνο όσα ο κόσμος, μπορεί να δει και να κατονομάσει.

Το βιβλίο και ο Ρονκαλιόλο, παρακολουθούν τη Μινέτι, και την οικογένειά της, να μεταφέρονται από τον Δομίνικο, στην Κούβα και μετά στο Μαϊάμι, μέσα σε μια συρραφή, ερώτων, δολοπλοκιών παρανομιών, διαφθοράς, δολοπλοκιών, σαν μια μίξη Χέμινγουεϊ με Λε Καρέ. Παράλληλα με την κεντρική ιστορία, που εμπλέκει πρόσωπα, όπως οι Τρουχίλιο, Κάστρο, Μουσολίνι, Μπατίστα και δείχνει πως το εμπόριο, επιβιώνει σχεδόν σε κάθε κυβέρνηση, αφού το χρήμα αποτελεί κινητήριο μοχλό και λιπαντικό σε κάθε σύστημα, παρακολουθούμε και τη διάλυση της προσωπικής ζωής της Μινέτι, με ένα λάθος γάμο και μια ιστορία, που την οδηγεί στην προσωπική ενδοσκόπηση και αλλαγή πλεύσης. Η οικογένεια θα καταφύγει, με την επικράτηση του Κάστρο στις ΗΠΑ, αλλά τα παλιά μεγαλεία, θα παραμείνουν, αφού δεν θα αργήσει η επιστροφή στον Άγιο Δομίνικο. Βέβαια, ο νεαρός βιογράφος, θα εντυπωσιαστεί από τον πατέρα της κας Μινέτι, που άντεξε την φυλάκιση, επί Τρουχίλο, Μπατίστα και Κάστρο, δείχνοντας μια πρωτόγνωρη προσαρμοστικότητα και αντοχή, για άνθρωπο της κοινωνικής του θέσης, καθώς και ευελιξία.

Μέχρι τώρα έχετε υποθέσει ότι θα διαβάσετε ένα ακόμη ιστορικό, πολιτικό μυθιστόρημα, όμως η μαγεία του Ρονκαλιόλο, βρίσκεται στις παράλληλες ιστορίες. Η προσπάθεια του νεαρού βιογράφου, να γράψει ταυτόχρονα ένα βιβλίο για τον Αμαζόνιο, χωρίς καν να ταξιδέψει εκεί, τον οδηγεί, μετά την έκδοση του, στην προσπάθεια να σφετεριστεί την ιστορία της Μινέτι, με σκοπό, να γράψει μια μικρά πραγματεία, για την άρχουσα τάξη και τις σχέσεις της με τα δικτατορικά καθεστώτα της περιοχής με αφορμή την βιογραφία της γηραιάς κυρίας. Μέσα από αυτή την έρευνα, θα μελετήσει τις σχέσεις των πραξικοπηματιών, με τα φασιστικά καθεστώτα της Ευρώπης, τις Η.Π.Α και τη Μαφία και θα αποφασίσει να ποδηγετήσει τη Μινέτι, αναφορικά με την έκβαση του βιβλίου. Η διαμάχη της με τα παιδιά της για την κληρονομιά του άντρα της, θα τον βοηθήσει στο διπλό του παιχνίδι, μέχρι ένα σημείο.

Ο ίδιος κυνηγά το όνειρο, για ένα επιτυχημένο βιβλίο, μέσα από μια ξένη ιστορία, που από κοσμοπολίτικη περιγραφή, μιας ζωής, χωρίς προβλήματα, εκείνος προσπαθεί να δει πίσω από τις λέξεις και να δώσει ένα πολίτικο, ιστορικό πορτρέτο, μιας ταραγμένης εποχής και μιας άρχουσας τάξης, που παλεύει με τα νύχια και δόντια, μπροστά στις ανατροπές των καιρών. Ο αστάθμητος παράγοντας, που θα ισοπεδώσει τον νεαρό συγγραφέα, δεν είναι άλλος από την ίδια την ματαιοδοξία του. Υπερεκτιμώντας τις ικανότητες του αλλά και την αντοχή και ανοχή της εντολοδόχου του, θα εμπλακεί σε κάτι μεγαλύτερο από τις δυνατότητές του. Η παρουσία του Μάριος Βάργκα Λιόσα στο βιβλίο, ως τεχνικού συμβούλου του βιογράφου, δίνει μια νότα διαφορετικότητας, αλλά αποτελεί και φόρο τιμής του Ρονκαλιόλο στα ινδάλματά του. Η παρουσία του ίδιου του Ρονκαλιόλο, στο μυθιστόρημά του, ως συγγραφέα, με τον ίδιο εκδότη, με τον νεαρό βιογράφο, που εκτιμά ιδιαίτερα τα στριπτηζάδικα και τις καλλιτέχνιδες του χώρου, δίνει ένα έντονο αίσθημα αυτοσαρκασμού και μια ευφορική νότα, που σπάει τη σοβαροφάνεια, του βιβλίου και των ιστορικών του αναζητήσεων. Το τέλος του βιβλίου, θα βρει τον νεαρό Περουβιανό, πιο σοφό, αναφορικά με την ιστορία της ηπείρου του, πιο φτωχό, μόνο και πάνω από όλα πιο ώριμο. Η Μινέτι, με τον τρόπο της, θα του δώσει ένα μάθημα ζωής, μεταφέροντας του, όχι μόνο τις εμπειρίες μια αριστοκράτισσας, που επιβίωσε, αλλάζοντας σε έναν κόσμο που το χρήμα, έγινε η νέα αριστοκρατία, αλλά και την ανάγκη, να είμαστε τίμιοι με τον εαυτό μας και τις δυνατότητες μας. Ο ίδιος, θα κλείσει το βιβλίο, με την παραδοχή των δικών του προσωπικών αποτυχιών, των δικών του ηθικών αποτυχιών, ο κριτής της τρυφηλής ζωής της Μινέτι, θα αποτύχει να εκβιάσει, να αλλοιώσει και να εξαπατήσει και τελικά, θα αποδεχτεί την μοίρα του, εξίσου φτωχός (οικονομικά) με την αρχή της γνωριμίας του, αλλά πολύ πιο πλούσιος σε εμπειρίες.

Ο Ρονκαλιόλο, γράφει με δύναμη, χαρακτήρα, μοντάροντας παράλληλες ιστορίες, με πραγματικά και μη πρόσωπα. Γεμάτος δυναμισμό, γήινη γλώσσα, φαντασία και επιθυμία, μεταφέρει στο πετσί μας τα βιώματα των ηρώων, είτε είναι η εντολοδόχος Μινέτι, που ο κόσμος της χάνεται, είτε είναι ο νεαρός Περουβιανός, που ακροβατεί μεταξύ της απέλασης και του συγγραφικού οργασμού. Βιβλίο, πολυδιάστατο, καλογραμμένο, έξυπνο, θα σας κρατήσει μέχρι το τέλος, μέσα από δυναμικές εναλλαγές, γλαφυρή γλώσσα, χαρακτήρες ζωντανούς, οικείους και διλήμματα ανθρώπινα που θα σας μιλήσουν. Απολαυστικό.

Διαβάζεται με τη συνοδεία του Santana IV