Σώτη Τριανταφύλλου – «Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό» (Πατάκης)

Σώτη Τριανταφύλλου – «Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό» (Πατάκης)

Επιστροφή στην φόρμα από τη μεγαλύτερη μεταδικτατορική μυθιστοριογράφο της Ελλάδας. Μαχόμενη, ακτιβίστρια και βαθιά δημοκράτης, η Τριανταφύλλου δεν είναι μια ακόμα πένα στην υπηρεσία της «προόδου» και των μαζικών δομών και κατακτήσεων. Είναι συγγραφέας αυτόφωτη, αυτοδημιούργητη που στάθηκε όρθια εν μέσω της κατάρρευσης της Δημοκρατίας στην Ελλάδα την περίοδο 15-19 και ύψωσε το ανάστημα της υπέρ του ατόμου, της προσωπικής ελευθερίας, του δικαιώματος να εκφράζεσαι δίχως προπηλακισμούς και λασπολογία. Στο «Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό» , μιλά για την κοιτίδα του ολοκληρωτισμού, την πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση. Επικεντρώνεται στην Γεωργία, πατρίδα του Στάλιν και από τα πρώτα τμήματα της Σοβιετικής Ένωσης που βίωσαν την απόσχιση… μιλά για τον απλό άνθρωπο δίχως ωραιοποιήσεις, αλλά με συναίσθημα.

Το βιβλίο είναι βαθιά ανθρώπινο και εξ ου και βαθιά πολιτικό. Αναφέρεται στην γενιά που βίωσε την πτώση του Σοβιετικού καθεστώτος, τις οικογένειες τους, που βίωσαν ή θυμούνται τον μεγάλο απελευθερωτικό πόλεμο , τα γκούλαγκ, τις εκτοπίσεις, τον ρατσισμό των Ρώσων απέναντι στις άλλες δημοκρατίες, αλλά πάνω από όλα μιλά για τον άνθρωπο, που θέλει να ζήσει, να ρωτά και να παίρνει απαντήσεις, χωρίς να λογοδοτεί σε Κόμματα και αφέντες.

Κεντρική ηρωίδα η Ιρίνα Νόζατζε, μια κοπέλα με αγορίστικο κούρεμα, από οικογένεια εργατών, σε σαπωνοποιία. Ο πατέρας με την απορία και το σχόλιο στα χείλη, προσπαθεί να επιβιώσει , στις παρυφές του καθεστώτος. Η γιαγιά, υπόλειμμα της Τσαρικής εποχής, θυμάται τον άντρα της που εκτοπίστηκε στον αρκτικό κύκλο, γιατί απλά ρώταγε και γύρισε πίσω ετοιμοθάνατος. Η Ιρίνα, κάνει παρέα με παιδιά στελεχών του κόμματος. Νεαρούς  «διεφθαρμένους» από την Δυτική μουσική, τα μουσικά περιοδικά. Η Ιρίνα δεν ταιριάζει με τον εραστή της Ίβανε, που θέλει να γίνει καλλιτέχνης και ονειρεύεται ταξίδια και τη Δύση, το κοκκαλιάρικο μοντέλο, φίλη του, που ακολουθεί τη μόδα, τον σκηνοθέτη, φίλο τους, αλλά για ένα μικρό διάστημα αποτελεί μέρος της παρέας. Η πορεία της από τη σχολή δημοσιογραφίας στην εφημερίδα της περιοχής, θα την αποκόψει από τους παλιούς γνωστούς. Η μοίρα όμως θα φέρει τους παλιούς συντρόφους και φίλους της να κάνουν μια αεροπειρατεία, που θα αποτύχει και θα βυθιστεί στο αίμα, με τη βοήθεια και την επέμβαση των αρχών.

Η ζωή της Ιρίνα θα αλλάξει μέσα από τη σχέση της με τους άνδρες και ειδικά τον ελεγκτή εναέριας κυκλοφορίας Κοστάντινε αλλά και την περεστρόικα. Η αλλαγή στις σχέσεις των Σοβιετικών με την αλήθεια θα την κάνει να αποφασίσει, να αναζητήσει την αλήθεια για την αεροπειρατεία. Θα ξεκινήσει έτσι ένα αγώνα με το χρόνο, να μιλήσει με τους συγγενείς των αεροπειρατών και μαζί τους να σκιαγραφήσει την Γεωργία αλλά και τη Σοβιετική Ένωση, πριν και μετά την αλλαγή. Πίστη στο κόμμα, στους ταξικούς αγώνες, αλλά και ατομική ισοπέδωση, υπέρ των μεγάλων ιδεωδών. Γονείς που απαρνιούνται τα  «διεφθαρμένα» από τη Δυτική κουλτούρα παιδιά τους, η θρησκεία σαν απάγγειο και μια Ιρίνα, που ακροβατεί ανάμεσα στο διαμέρισμα που στοιβάζεται με τον πατέρα και την γιαγιά και τη μάνα της και τον εκάστοτε εραστή της και την ζωή σε μια εφημερίδα, που τα δελτία παραγωγής της πρώην Σοβιετικής Δημοκρατίας, αντικαθίστανται από τον αγώνα για ανεξαρτησία.

Μια κοινωνία, μια χώρα, αλλάζει αποκτά φωνή, συγκρούεται με τον πρώην σύμμαχο, ματώνει και ταυτόχρονα, μια νεαρή κοπέλα , ενηλικιώνεται. Η Ιρίνα που ονειρεύεται να κάνει μεταπτυχιακό στις ηρωίδες της Ρωσικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα, να ταξιδέψει, να γράψει, αποκτά φωνή και αυτονομείται. Ρωτά με τον χαμηλών τόνων τρόπο της, ανακατεύει, αμφισβητεί, ταξιδεύει όχι μόνο μέχρι τη Μόσχα αλλά και ακόμη πιο μακριά και ανακαλύπτει, ότι το επίσημο κράτος της Ε.Σ.Σ.Δ μπορούσε και ήξερε να ελέγχει τα πάντα. Τολμά να έρθει σε σύγκρουση, χωρίς εντάσεις με έναν ηρωισμό που θυμίζει άγιο της Χριστιανικής Εκκλησίας, με δομές και ανθρώπους. Τρομοκρατείται από τη μεγάλη πόλη, από την παραφροσύνη και τον μισογυνισμό, που φωλιάζει βαθιά στην Ρωσική κοινωνία, τον ρατσισμό απέναντι στις υπόλοιπες δημοκρατίες. Αντιμετωπίζει τον εαυτό της και επιστρέφει στην Τυφλίδα, μια γυναίκα, πιο σίγουρη για το αύριο.

Η δίνη της αυτονόμησης, θα προδικάσει το τέλος της σχέσης της και θα την οδηγήσει σε αποφάσεις. Το αίμα, ο κινητήριος μοχλός της Ρωσικής ιστορίας θα χυθεί ακόμα μια φορά και η δημοσιογράφος, που θα έχει ανακαλύψει πράγματα για την αεροπειρατεία , θα βρεθεί να πρέπει να σηκώσει τον δικό της προσωπικό σταυρό. Η Τριανταφύλλου με ένα μοναδικό τρόπο σκιαγραφεί την Ρωσική και τη Γεωργιανή ψυχή, με λεπτές αποχρώσεις του γκρι και του μαύρου. Τον πίνακα σπάει το κόκκινο του αίματος, η ροκ μουσική,  δυτική υποκουλτούρα και οι μικρές πολυτέλειες στη ζωή στην πρώην Σοβιετική ένωση. Ο γάμος ως ευκαιρία να αποκτήσεις σπίτι, οι αντιπαραθέσεις φυλετικές εντός της Ε.Σ.Σ.Δ και άλλες μικρές λεπτομέρειες, που κάνουν την Ιρίνα, να μοιάζει ακόμη περισσότερο με τις βασανισμένες ηρωίδες των βιβλίων λογοτεχνίας που αγαπά. Η εμμονή της να σημειώνει όσα δεν ξέρει στην προ ιντερνέτ εποχή και να τα ψάχνει στην Μεγάλη Σοβιετική εγκυκλοπαίδεια και την Κρατική βιβλιοθήκη. Η λατρεία της για τα ταξίδια του Γκιούλιβερ και ο παραλληλισμός της ζωής της με το βιβλίο του Σουίφτ, μια άμεση αναφορά στην βιβλιοφιλία της συγγραφέως, που φέρνει στο νου το άλλο της βιβλίο το "Τέλος του κόσμου σε Ἁγγλικό κήπὁ"

Ένα μυθιστόρημα, μικρό σε μέγεθος, πυκνογραμμένο, με πολή προσωπική, με μια ηρωίδα, που θα ήταν εξίσου ταιριαστή στον γλυκόπικρο Τσέχωφ. Ζει όμως σε μια χώρα σε αλλαγές, βιώνει τις αλλαγές και πληρώνει , όπως και αρκετοί συμπατριώτες της βαρύ τίμημα, στον δρόμο για την ανεξαρτησία. Μια προσωπική ιστορία, αναζήτησης, όπως κάθε ιστορία της Τριανταφύλλου και ταυτόχρονα ένα πολιτικό μυθιστόρημα, για τον ολοκληρωτισμό του Κομμουνιστικού δόγματος. Όσοι την γνωρίσαμε στα Αμερικάνικα ταξίδια της, στα 90ς, βρίσκουμε στην Ιρίνε, την αδελφή ψυχή από την άλλη πλευρά του παραπετάσματος και ένα βιβλίο, που αν και με ένα γλυκό μπλε χρώμα στο εξώφυλλο, φιλοξενεί έναν ουρανό έτοιμο να κλάψει , όπως τραγουδά ο Neil Young.

Η πιο ώριμη Τριανταφύλλου, καταφέρνει να γεφυρώσει νοητά για τους χρόνια, αναγνώστες της, την Τυφλίδα, την Αθήνα και την Νέα Υόρκη, χωρίς ποτέ να αναφέρει κάτι περισσότερο από την αναζήτηση για την αλήθεια και το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση.

Διαβάστε το ακούγοντας το “The unraveling”  των Drive –By Truckers