Αμερικάνικη σκουριά- Φίλιπ Μάγιερ (Καστανιώτης)

Αμερικάνικη σκουριά- Φίλιπ Μάγιερ (Καστανιώτης)

Περιμένεις ανάμεσα στα δέντρα, τον παλιό σου φίλο από το Λύκειο. Περιμένεις στις όχθες του ποταμιού, που έχει μολυνθεί ανεπανόρθωτα από τα λύματα των εργοστασίων που έκαναν την πόλη σου και ολόκληρη την πολιτεία περήφανη, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 70, πριν οι Ιάπωνες και η οικονομική κρίση κυριαρχήσουν στην άλλοτε κραταιά βαριά βιομηχανία της πατρίδας σου. Περιμένεις και ο αέρας είναι πυκνός, είναι στυφός, έχει την αίσθηση από την αποσύνθεση του μετάλλου από τους γερανούς και τα βαγόνια των χαλυβουργείων, που μεγάλωσαν την οικογένεια σου και τώρα την τραβάνε σαν άγκυρα στον βυθό του ποταμού, που έχει γίνει μολυσμένος και τοξικός σαν τη ζωή στην πόλη σου. Οι καλύτεροι φίλοι σου έφυγαν για το κολέγιο, όσοι μείνατε ζείτε με μικρο δουλειές, επιδόματα, παράνομο κυνήγι και μπίρες καθώς συναντιέστε στα παρακμιακά μπάρ της πόλης και στις αίθουσες των τοπικών δικαστηρίων, για ασήμαντα συνήθως παραπτώματα.

Πρώτο πρόσωπο σε μια περιγραφή, που ουσιαστικά αποτελεί και την ουσία αυτού του βιβλίου. Αν τοποθετήσετε στο πικ απ την δισκογραφία του Springsteen  από το Born to run μέχρι το Born in the USA, θα έχετε το απόλυτο μουσικό υπόβαθρο για ένα ταξίδι στην Αμερική που πεθαίνει, παραδομένη στον  αγώνα του μεγάλου κεφαλαίου για περισσότερα κέρδη. Η δράση επικεντρώνεται σε ένα πολυεπίπεδο πάντα βιβλίο, στην  Πενσυλβάνια, στην Μπιουλ. Οι ήρωες της τραγικοί, σαν άλλοι ήρωες αρχαίας τραγωδίας, ο Άιζακ, μια μικρή διάνοια, που έχει μείνει στην πόλη να φροντίζει τον ανάπηρο από εργατικό ατύχημα, βιομηχανικό εργάτη πατέρα του. Η αδελφή του που έχει ξεφύγει, για να σπουδάσει Νομική και να απαγκιστρωθεί, με τη βοήθεια ενός συμβατικού γάμου με ένα εύπορο νέο με καταθλιπτικές τάσεις. Ο πρώην αστέρας του σχολικού ποδοσφαίρου, που δεν έκανε ποτέ το βήμα για το κολέγιο με την υποτροφία ο Μπίλλυ Πόε, θηριώδης, εριστικός, αλλά κατά βάση ένας άνθρωπος που έχει εγκαταλείψει τα πάντα πολύ πριν γεννηθεί. Το ποδόσφαιρο απετέλεσε τον μόνο λόγο που τον έκανε να υπάρχει και να νιώθει ξεχωριστός ,αλλά ταυτόχρονα τον έδεσε με τον Αιζακ με μια βαθιά και δυνατή φιλία, ο σπασίκλας και ο αθλητής, δύο όψεις στο ίδιο νόμισα. Ο σερίφης της πόλης, Χάρις, που έχει μια μακροχρόνια αλλά ανεκπλήρωτη σχέση με την μητέρα του Πόε, ένα ακόμα ερείπιο, που βούλιαξε στις υποσχέσεις ενός γάμου, που ναυάγησε και δεν τόλμησε ποτέ να κάνει κάτι παραπάνω για αυτή και το παιδί της.

Η πόλη υγρή, παρηκμασμένη, με τις επιδοτήσεις να μειώνονται, τα πάντα να σβήνουν, εργοστάσια, μπαρ, αστυνομική δύναμη, δημόσια κτίρια, όλα συρρικνώνονται, λες και η υγρασία που ροκανίζει τα παλιά εργοστάσια, εισχωρεί και διαβρώνει και τους κατοίκους που παραμένουν, υπομένοντας στωικά την φθορά.

Η απόφαση του Άιζακ, να ξεφύγει τον οδηγεί σε μια απόπειρα φυγής, που θα προκαλέσει τον θάνατο ενός περιπλανώμενου, που θα προσπαθήσει με την παρέα του να βιάσουν τον σύντροφο του στην απόδραση Μπίλι Πόε . Ο Άιζακ θα συνεχίσει μια πορεία, αναζήτησης, αυτογνωσίας, οριοθέτησης των θέλω και των μπορώ του, με την Καλιφόρνια, μυθικό τόπο απόδρασης και καταφύγιο για τους απανταχού φυγάδες, με τον ήλιο και το εύκρατο κλίμα της, δέλεαρ για τα παιδιά των βιομηχανικών πόλεων. Την ίδια στιγμή, ο φίλος του θα επωμιστεί την ευθύνη του φόνου του άστεγου και σαν παλιά καλή Αμερικάνικη ταινία, θα αρνηθεί να προδώσει τον φίλο του, παίρνοντας όλο το βάρος επάνω του. Η φυλάκιση του και η αναμέτρηση του με την φυλακή και τις ρατσιστικές συμμορίες και την βία, θα τον αλλάξει μόνο σε οτι αφορά την προσέγγιση του στη βία. Η ηθική του θα παραμείνει ακλόνητη και παλιομοδίτικη ακόμα και όταν θα του κοστίσει ένα σοβαρό μαχαίρωμα και σχεδόν την ίδια του τη ζωή.

Ταυτόχρονα ο διανοούμενος Άιζακ, θα διασχίσει πολύ λιγότερο χώρο από όσο νόμιζε και θα ματαιώσει τα σχέδια του για την Καλιφόρνια , μέσα από μια σειρά αναμετρήσεων με την πραγματική ζωή, τους περιπλανώμενους αλλά και τον ίδιο τον εαυτό του.

Στην πόλη, η μητέρα του Πόε, ο πατέρας και η αδελφή του Άιζακ, θα αντιμετωπίσουν τους προσωπικούς τους δαίμονες. Την αποτυχία όσων έμειναν, τον φόβο όσων έμειναν, την ανάγκη για αγάπη, που δείχνει στον σερίφη η μητέρα του Πόε, αλλά και τις υποχρεώσεις που βασιζόμενους σε αρχέγονους κώδικες ηθικής θα αναλάβει απεναντι της ο Σερίφης Χάρις. Στον απόηχο των γεγονότων, η αυτοκτονία της μητέρας του Άιζακ, θα δώσει απαντήσεις, για τον δεσποτικό πατέρα, την αδερφή που ήθελε να ξεφύγει, τον γιο, που θυσιάζεται προσέχοντας τον ανάπηρο πατέρα.

Η ατμόσφαιρα μυρίζει σκουριά, διαβρωμένο μέταλλο, ταξίδι σε βρώμικα βαγόνια τρένων και την ανάγκη για ελπίδα έστω και αν έρθει με τη μορφή μιας βουτιάς στα παγωμένα νερά του ποταμού. Οι κώδικες τιμής δεσμεύουν τους κεντρικούς ήρωες και είναι οι ίδιοι κώδικες που τους λυτρώνουν. Η επιστροφή του Άιζακ, απλά θα αποτελέσει μια ακόμα αναφορά στην ομερτά μεταξύ των ξεχασμένων του κόσμου, εκεί που το έγκλημα τιμωρείται, όταν θίγει την ομάδα και ο απόκληρος, έχει λιγότερα δικαιώματα ,από τον παρία που ακόμη ανήκει στην ομάδα.

Από το Nebraska στο Glory days  και τελικά στο The river, ο Springsteen, στοιχειώνει με τα τραγούδια του ένα βιβλίο, με χρώμα βαθυκάστανο, σαν τη σκουριά που αποδομεί οικονομίες αλλά και ζωές. Ο Μάγιερ γράφει ένα πρωτοεπίπεδο μυθιστόρημα δρόμου, με ήρωες που αναζητούν την ολοκλήρωση μέσα από την θυσία ή τη φυγή, δεχόμενοι το ζοφερό παρελθόν αλλά αρνούμενοι έστω και τμηματικά να δεχτούν ένα αντίστοιχο μέλλον.

Σε μια δεύτερη ανάγνωση το βιβλίο του είναι ένα σχόλιο και μια περιγραφή, μιας θνήσκουσας Αμερικής, ενός Αμερικάνικου ονείρου, που αποδομείται από τη σκουριά, των εγκαταλελειμμένων εργοστασίων και των νέων ανθρώπων που προσκολλούνται στο τίποτα, γιατί αυτό τους προσφέρεται. Σε μια τρίτη ανάγνωση, ένα βαθιά  υπαρξιακό μυθιστόρημα, για το θάρρος του καθενός να κυνηγήσει τα όνειρα του, να παλέψει αλλά και να παραδοθεί, όταν οι δεσμοί φιλίας και αίματος υπερβαίνουν τις ανθρώπινες συμβάσεις και νόμους. Ένα ταξίδι αυτογνωσίας, μέσα από την βία, το θάνατο, την αποδοχή της μοίρας, την μοιρολατρία, το αδιέξοδο και τη φυγή.

Βιβλίο πλούσιο σε συναισθήματα, γεμάτο σκοτεινά χρώματα, ανθρώπινο και δυναμικό, σε καθηλώνει σαν τον Boss, μέσα από τις παράλληλες ιστορίες, του με πλοκή αληθοφανή και την αίσθηση οτι κανείς δεν είναι αρκετά αθώος αλλά και αρκετά ένοχος σε μια κοινωνία, που διαλύεται καθώς την κατατρώει η σκουριά της...