Χάβιερ Θέρκας- «Ο απατεώνας» (Πατάκης)

Ένα μυθιστόρημα, αυτοβιογραφία του Ενρίκ Μάρκος. Ενός Ισπανού αντιστασιακού, αντιφασίστα, με δράση που θυμίζει αυτή των δικών μας εκατοντάδων χιλιάδων «αντιστασιακών». Σχεδόν ανύπαρκτη, αλλά με τον ήρωα, πραγματική προσωπικότητα, να εκμεταλλεύεται , συγκυρίες και καταστάσεις, (), για να τραβήξει τα φώτα της δημοσιότητας επάνω του. Ο Ενρίκ Μάρκος, διογκώνει την πραγματικότητα, για να χωρέσει τις μισές αλήθειες του. Βρίσκεται να πολεμά ηρωικά στον Ισπανικό εμφύλιο, να γνωρίζεται με τις προσωπικότητες του αναρχικού χώρου. Βρίσκεται φυγάς, να οδεύει ως εξόριστος στην Ναζιστική Γερμανία και να φυλακίζεται για αντικαθεστωτική /αντιναζιστική δράση και τελικά να περνά και από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Γυρνώντας στην Ισπανία, ως γνήσιος Ισπανός , Καταλανός αναρχικός «ζει» σε καθεστώς ημιπαρανομίας στα χρόνια του Φράνκο και τον «υπονομεύει». Με την έλευση της Δημοκρατίας, αναλαμβάνει ηγετικές θέσεις πρώτα στους Ισπανούς Αναρχικούς στη συνέχεια στα συνδικάτα, στην Οργάνωση επιζώντων των εκτοπισθέντων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και στον Σύλλογο για την Δημόσια παιδεία. Σε κάθε έκφανση των δραστηριοτήτων του επικαλείται το αντιστασιακό παρελθόν του, ώσπου αυτό αποκαλύπτεται, αλλιώτικο, μικρότερο σε διαστάσεις από όσα δήλωνε έως και ανύπαρκτο.

Αυτή την αληθινή προσωπικότητα που έφτασε να μιλήσει στην Ισπανική βουλή, μέσα σε θύελλα χειροκροτημάτων, αναλαμβάνει να διαιωνίσει ο Θέρκας, με μια αντιστοιχία τουλάχιστον έξυπνη. Ιδαλγός όσων δεν τον άφησε η πραγματική ζωή του να ζήσει όπως ο Δον Κιχώτης ή απλά υπερφίαλος απατεώνας. Χαρισματικός απατεώνας και παθολογικός ψεύτης ή ένας άνθρωπος που επιζητούσε την δόξα και απλώς εκμεταλλεύτηκε την ανάγκη του κόσμου για ήρωες, μεγαλοποιώντας αλλά ελάχιστα παραποιώντας την αλήθεια.

Ένα βιβλίο, βιογραφία αλλά και φιλοσοφική πραγματεία, γύρω από την ανάγκη της αυτοπραγμάτωσης, του ανεπίτευκτου ονείρου, του κυνηγιού του τέλειου. Η υπεραξία της φήμης σε ένα κόσμο που ζει για τα μίντια, μέσα από την ιστορία ενός απλού ανθρώπου, που «ξεγέλασε» με την συνενοχή τους, αν θέλετε αλλά σίγουρα με την σιωπή τους, ένα ολόκληρο έθνος. Ο ίδιος δεν μετανιώνει ουσιαστικά, ακόμη και όταν αποδομείται. Ζητά από τον «βιογράφο» του να του αφήσει κάτι…κάτι να κρατηθεί.

Γλυκόπικρο, σε ταλανίζει ανάμεσα στην πλήρη απέχθεια και την συμπάθεια για έναν ήρωα ταινιών του Ντε Σίκα, που απολαμβάνει την πλαστοπροσωπία, όσο μπορεί, όπως μπορεί, ελπίζοντας να μην τελειώσει το όνειρο… Όταν έρθει η ώρα της αποκάλυψης, χαμογελά σαν τον Φερναντέλ και γαντζώνεται στα ψήγματα αλήθειας, μιας εικονικής ζωής ,που δημιούργησε και εν τέλει, καταβρόχθισε την πραγματική του, σε προσωπικό και δημόσιο επίπεδο, με το ψέμα και την ασάφεια κύρια όπλα, ενός κλασικού «επαναστάτη» των σαλονιών. Βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί ειδικά στην Ελλάδα, που όλοι πάντα σε κάθε ιστορική περίοδο έκαναν αντίσταση.

Ο Θέρκας θέτει ερωτήματα ,όχι μόνο για τον πλαστογράφο, αλλά και τα εκούσια και ακούσια θύματα του και την διάθεση μας να πιστέψουμε σε ιππότες και δράκους, για να ξεπλύνουμε ομαδικά, τα χρόνια λήθης και συνενοχής. Απολαυστικά άμεσο και ιδιοφυώς αποδομητικό, στην εποχή των μίντια, των θρύλων και του «λευκού» ψέματος.

Διαβάζεται με συνοδεία το Scenes from a memory των Dream Theater